Ik had nog nooit van Enzo Mari gehoord, tot hij was overleden, op 19 oktober 2020. Als eerbetoon organiseerde Mediamatic een ‘Enzo Mari-atelier’, waar we een van zijn ‘zelf-ontwerpen’ mochten timmeren. Of we zelf een hamer en zaag mee wilden brengen.
Ik verwachtte enigszins bij de hand te worden gepakt, maar we werden in de werkschuur aan ons lot overgelaten zoals Mari het had bedoeld: het principe achter zijn ontwerpen was immers dat iedereen met behulp van zijn werktekening in staat zou moeten zijn om zelfstandig een stoel, tafel, bed of kast te timmeren.


Met zeven brede en zes smalle plankjes zou ik Mari’s favoriete stoel kunnen maken. Het afzagen van de plankjes was het makkelijkste deel. De puzzel was natuurlijk hoe je die verzameling onderdelen het handigste in elkaar kon timmeren. Het goede van zo’n Mediamatic-atelier is dan dat je een beetje kunt sparren met de buren. Of de kunst kunt afkijken. En dan blijkt bovendien dat er vele wegen zijn naar Rome (of Milaan, Mari’s thuisstad).
Dat je fouten maakt, zit in het proces ingebakken. En guess what: daar was het Mari nu juist om te doen: dat je er iets van ging leren.
Wat ik heb geleerd: dat 40 of 42 cm hoogte voor het zitvlak van een stoel een enorm verschil uitmaakt. Dat een spleetje hier en daar een enorm verschil uitmaakt voor een massievere of juist een ijlere uitstraling. Dat het een goed idee is om je plankjes netjes te schuren voor je ze in elkaar timmert. Zou ik een tweede stoeltje maken, dan zou dat a) twee keer zo snel gaan en b) twee keer zo mooi worden en c) de goede zithoogte hebben.
Maar wat deze middag zo onvergetelijk maakte, was het verrukkelijke gevoel van vrijheid dat ik ervoer. Kijk mij hier staan, met mijn zaag en hamer (en rolmaat) en hiermee kan ik alles zelf maken!
Iets als dit zou onderdeel moeten uitmaken van elk leerdoel voor kinderen. Dat je aan het begin van het schooljaar in een leeg lokaal komt en dat iedereen zijn eigen stoel en tafel timmert, en met zijn allen nog een paar kasten ook. Aan het eind van het schooljaar sloopt iedereen zijn / haar stoel weer uit elkaar. Aangezien je dan weer ongeverfd hout en spijkers overhoudt, kunnen die een nieuw leven tegemoet in de circulaire kringloop van materiaal: nieuwe meubels, of uiteindelijk de kachel…