(Een) Idea verschijnt

De Japanse taal kent geen lidwoorden. En ook geen onderscheid tussen enkelvoud en meervoud. Dat betekent voor een vertaler dat er doorlopend gekozen moet worden. Soms is er geen misverstand mogelijk: de schilder, het meisje, de honkbalknuppel. Vaak kun je alle kanten op: heeft het atelier ramen of een raam? Heeft het raam gordijnen of een gordijn? Hangt er buiten een wolk of hangen er wolken? Het hangt allemaal af van de context…
Maar als de context surrealistisch is, zoals bij ‘De moord op Commendatore’, Murakami’s jongste, het geval is, kan het heel lang duren voor de ware aard van een woord duidelijk wordt.
Zo wordt een van de personages aangeduid met ‘Idea’. Dat kan dus ‘een Idea’, ‘het Idea’, ‘de Idea’ of ‘Idea’ worden, of ‘de Idea’s’, of ‘Idea’s. Het Japans kent trouwens geen hoofdletters. Dus het aantal opties is nog dubbel zo groot: steeds met kleine letter in plaats van hoofdletter.
In eerste instantie lijkt het erop dat Idea een naam is. In dit stadium moet de vormgever weten wat de titel van het boek is. Luk en ik zijn er niet meteen uit wat er precies mee wordt aangeduid: het Engelse ‘idea’? Het Griekse begrip ‘Idea’ van Plato?
Dilemma: het woord komt voor in de titel. En de vormgever heeft een ondertitel nodig voor promotiemateriaal. Op dat moment was: ‘Idea verschijnt’ de voorlopige conclusie. Die is door voortschrijdend inzicht aangepast in: ‘Een Idea verschijnt’.
Vandaar dat het kan gebeuren dat in sommige aankondigingen de ondertitel nog steeds ‘Idea verschijnt’ is…